ایا صوفیه یا به تعبیری مسجد جادویی استانبول، یکی از شگفت انگیزترین و نمادی ترین بناهای جهان است که در قلب استانبول، ترکیه قرار دارد. این بنای تاریخی، که بیش از 1500 سال قدمت دارد، نه تنها از لحاظ معماری و هنری برجسته است، بلکه بازتابی از تحولات دینی، سیاسی و فرهنگی در طول تاریخ امپراتوری بیزانس و عثمانی است. در ساخت ایاصوفیه از ستون هایی از معابد یونانی و رومی استفاده شده است. معروف ترین موزاییک آن تصویری از مسیح با مریم مقدس است که هنوز قابل مشاهده است.
عجایب مسجد ایا صوفیه
مسجد ایا صوفیه، این بنای عظیم، که در طول تاریخ به عنوان کلیسا، مسجدف موزه و دوباره مسجد استفاده شده، مجموعه ای از عجایب معماری، هنری و تاریخی را در خود جای داده است، با رزرو تور استانبول، تور لیدر شما تمامی عجایب مسجد را به شما نشان می دهد.
- معماری بی نظیر و گنبد معلق: این گنبد یکی از بزرگترین گنبدهای جهان بود و به گونه ای طراحی شده که گویی در هوا معلق است به خاطر وجود پنجره هایی در پایه گنبد که نور طبیعی را به داخل می تاباند و سنگینی آن را پنهان می کند.
- تلفیق هنر مسیحی و اسلامی:ایاصوفیه ابتدا به عنوان کلیسای جامع بیزانسی ساخته شد و تا سال 1453 کلیسا باقی ماند.پس از فتح قسطنطنیه توسط عثمانی ها، به مسجد تبدیل شد و عناصر اسلامی مانند مناره ها، محراب، منبر و کتیبه های خطاطی با نام های الله، محمد، خلفا با امامان به آن افزوده شد.
- موزاییک های طلایی و باستانی: بسیاری از موزاییک های داخلی با طلا، نقره و سنگ های قیمتی ساخته شده اند. بعضی از آنها مربوط به قرن نهم و دهم میلادی هستند. به رغم تخریب ها و تبدیل به مسجد، بسیاری از آن ها باقی مانده اند و باز سازی شده اند.
- نورپردازی طبیعی شگفت انگیز: نور از پنجره های اطراف گنبد وارد شده و طوری می تابد که گنبد در بعضی ساعت ها شناور در نوروز به نظر می رسد. همین ویژگی باعث شده در قرون وسطی، ایاصوفیه را معجزه مهندسی آسمانی بنامند.
- ستون مرطوب( ستون آرزو یا شفا): در قسمت شمال غربی ایاصوفیه، ستونی با یک سوراخ قرار دارد که همیشه مرطوب است، حتی در روزهای خشک و بدون باران. مردم انگشت شست خود را در سوراخ می گذارند و آن را 360 درجه می چرخانند در حالی که آرزویی میکنند. باور بر این است که اگر انگشت تان خیس بیرون بیایید، آرزویتان برآورده می شود یا بیماری تان شفا پیدا می کند.
- چهره فرشتگان پنهان شده: ایا صوفیه دارای موزاییک هایی از فرشتگان مقرب( مانند جبرئیل و میکائیل) است. در دوره عثمانی، چون تصویر انسان در اسلام مجاز نیست، چهره آن ها با صفحات فلزی یا گچ پوشانده شده است.
- نیم رخ محمد فاتح در شب: گفته می شود هنگامی که سلطان محمد فاتح برای اولین با وارد ایاصوفیه شد، به نشانه ی فروتنی، سر به زیر داشت. برخی ادعا می کنند که سایه ی نیم رخ او به شکل اسرار آمیز در بخش هایی از سقف باقی مانده است.
- سنگ های صوتی: در ایا صوفیه سنگ هایی وجود دارد که وقتی روی آن ها ایستاده و صحبت می کنی، صدای خودت به صورت اکو با تاخیر خاصی به گوشت باز می گردد. این ویژگی باعث شده صدای دعا، اذان یا آواز مذهبی در فضا طنین خاصی پیدا کند.
- راز اعداد طلایی در معماری: نسبت های معماری گنبد، طاق ها و دیوار های ایاصوفیه با دقت بسیار بالا بر اساس عدد طلایی(1.618) طراحی شده اند. این عدد در طبیعت و هنر نشانه تعادل و زیبایی استف حتی گفته می شود که لئوناردو داوینچی نیز آن را در نقاشی هایش استفاده کرده است.
- آینه های مخفی: در دوران امپراطوری عثمانی، برای روشن کردن فضا بدون استفاده از شمع زیاد، از سیستم آینه هایی مخفی استفاده می شد که نور خورشید را از پنجره های بالا به فضای داخلی هدایت می کردند.
- ستون هایی از نقاط مختلف جهان: ایا صوفیه با استفاده از مصالح ارزشمند سراسر امپراطوری روم ساخته شده است. ستون های سبز از یونان، ستون های سرخ از مصر، مرمر سفید از جزایر مرمره ترکیه. حتی گفته می شود برخی از سنگ ها از معبد آرتمیس که یکی از عجایب هفت گانه بود، به اینجا آورده شده اند.
- طلسم محافظ ایا صوفیه: در اسناد قدیمی، نوشته شده است که هنگام ساخت ایاصوفیه، از یک طلسم مخصوص مسیحی با هدف حفاظت در برابر زلزله و دشمنان استفاده شده است. با وجود زلزله های فراوان در استانبول، ایاصوفیه همچنان پابرجاست که برخی آن را نتیجه همان طلسم مکی دانند( افسانه ای نه علمی)
تفاوت مسجد سلطان احمد و ایا صوفیه
تفاوت های مسجد سلطان احمد و ایاصوفیه بسیار جالب و تاریخی هستند. این دو بنای بی نظیر در فاصله چند قدمی از هم در منطقه در منطقه سلطان احمد استانبول قرار دارند و هر کدام داستان منحصر به فردی دارند. مسجد سلطان احمد را عمدا روبروی ایاصوفیه ساختند تا از نظر شکوه و زیبایی با آن رقابت کند.در ادامه به تفاوت های دو مسجد می پردازیم.
ایا صوفیه: حس قدمت، تاریخ، وتقابل ادیان را منتقل می کند.
مسجد آبی: حس زیبایی، معنویت، و شکوه عثمانی را القا می کند.
- تفاوت در پیام فرهنگی و مذهبی: ایا صوفیه نماد تلاقی دو تمدن و دو دین بزرگ مسیحیت و اسلام است. مسجد سلطان احمد اما نماد اقتدار فرهنگی و دینی امپراتوری عثمانی و شکوه هنر اسلامی در عصر طلایی آن است.
- تفاوت در فضای داخلی و نورپردازی: فضای داخلی ایاصوفیه تاریک تر و راز آلود تر است و به خاطر عظمت تاریخی اش حس شکوه مندی خاصی دارد. در مقابل، فضای داخلی مسجد سلطان احمد روشن تر و هماهنگ تر است و به خاطر رنگ آبی و طراحی متقارن، حس آرامش و معنویت بیشتری القا می کند.
- جمع بندی هر دو مسجد: هر دو مسجد از شاهکار های تاریخی جهان اند، اما ایاصوفیه بیشتر نماد زیبایی و اقتدار یکپارچه اسلامی عثمانی به شمار می رود. بازدید از این دو مکان، سفری است به دل تاریخ، معماری و معنویت در قلب استانبول است. هر دو مسجد از مهم ترین و دیدنی ترین آثار استانبول هستند و بازدید از هر دو، تجربه ای متفاوت و بی نظیر از تاریخ، دین و معماری به شما می دهد.
